Migrena brzuszna

Migrena brzuszna to choroba, z którą borykają się również moi pacjenci. Może latami pozostawać nierozpoznana, będąc przyczyną licznych wizyt w szpitalu oraz wielu badań diagnostycznych, których wyniki nie wyjaśniają przyczyn dolegliwości.

Co to jest migrena brzuszna?

Migrena brzuszna należy do napadowych chorób ze spektrum migreny, zwanych inaczej ekwiwalentami migreny. Obok niej do tej grupy zaliczamy między innymi:

• zespół wymiotów cyklicznych,
• łagodny napadowy kręcz szyi,
• łagodne napadowe zawroty głowy,
• migrenę przedsionkową,
• chorobę lokomocyjną,
• kolkę niemowlęcą.

Migrena brzuszna charakteryzuje się napadami silnego bólu brzucha, które zaczynają się zwykle w nocy lub nad ranem i trwają od 2 do 72 godzin, zaburzając normalne funkcjonowanie. Ból lokalizuje się głównie w śródbrzuszu, a więc na środku brzucha, najczęściej w okolicy pępka. Bólowi towarzysząc często objawy takie jak:

• brak apetytu,
• nudności,
• wymioty,
• zblednięcie lub zaczerwienienie twarzy,
• cienie pod oczami,
• nadwrażliwość na światło i hałas.

Typowo w trakcie napadu migreny brzusznej nie występują objawy żołądkowo-jelitowe, takie jak biegunka czy wzdęcia.

Jakie czynniki mogą wywołać napad migreny brzusznej?

Czynniki spustowe, które mogą wywoływać napady migreny brzusznej, są podobne do „triggerów” wywołujących inne napady migreny. Są to:

• stres,
• zmęczenie,
• zbyt krótki sen lub nieregularne pory snu,
• odwodnienie,
• głód,
• intensywny wysiłek fizyczny,
• niektóre czynniki pokarmowe, na temat których możesz przeczytać więcej w artykule: „Czynniki pokarmowe prowokujące migrenę”. 
• ostre lub migające światło.

Co może zapowiadać napad migreny brzusznej?

Migrena brzuszna może być poprzedzona objawami przepowiadającymi. „Zwiastuny”, które mogą poprzedzać napad bólu nawet o 24 godziny, to m.in.:

• zmiana nastroju,
• brak apetytu,
• nadwrażliwość na światło.

Tuż przed napadem migreny brzusznej może wystąpić aura migrenowa.

U kogo występuje migrena brzuszna?

Migrena brzuszna występuje najczęściej u dzieci, częściej u dziewczynek niż u chłopców. W wieku dorosłym najczęściej przechodzi w inne formy migreny. Do niedawna uważano, że jest to wyłącznie choroba wieku dziecięcego, jednak teraz wiemy już, że może ona występować przez całe życie.

Szacuje się, że ponad 70% osób, które cierpią z powodu migreny brzusznej, ma również epizody migreny z aurą lub bez aury, bądź będzie miało je w przyszłości. Zazwyczaj migrena występuje także u członków rodziny pacjenta.

Z czym można pomylić migrenę brzuszną?

W trakcie diagnostyki i badania pacjenta istotne jest wykluczenie innych chorób, które mogą być przyczyną bólu brzucha, takich jak choroby układu pokarmowego i układu moczowego. Niestety bardzo często pacjenci poddawani są również inwazyjnym procedurom, takim jak gastroskopia i kolonoskopia, których wyniki nie wyjaśniają przyczyny problemu. Zdarza się, że ostry ból brzucha w przebiegu migreny brzusznej jest powodem interwencji chirurgicznych, mających na celu usunięcie podejrzanego o zapalenie wyrostka robaczkowego, który okazuje się prawidłowy.

Skąd się bierze migrena brzuszna?

Mechanizm powstawania napadów migreny brzusznej nie jest dobrze poznany. Wiemy, że mózg i układ pokarmowy w rozwoju embriologicznym biorą początek z tej samej tkanki, dlatego w późniejszym życiu wywierają wpływ na siebie nawzajem. Dlatego prawdopodobne jest, że napady migreny brzusznej – podobnie jak inne napady migreny – zaczynają się w mózgu, a dokładniej w jego centralnej części: pniu mózgu i podwzgórzu. Dopiero później dochodzi do zmian w jelitach i wydzielaniu przez nie wielu czynników zapalnych, które aktywują zakończenia nerwów przewodzących ból.

Jak sobie radzić z migreną brzuszną?

Symptomy migreny brzusznej łagodnieją lub ustępują pod wpływem:

• odpoczynku lub snu,
• przebywania w ciemnym i cichym pomieszczeniu,
• leczenia przeciwbólowego – pomocne może być stosowanie paracetamolu, ibuprofenu oraz tryptanów.

Jeśli epizody migreny brzusznej stają się częste, trudne do przerwania i w istotnym stopniu wpływają na życie pacjenta, można rozważyć wdrożenie leczenia profilaktycznego, czyli leczenia zapobiegającemu napadom. Zwykle tego typu leczenie stosuje się, gdy poza napadami migreny brzusznej występują też inne napady migreny, mające duży wpływ na jakość życia pacjenta.

Migrena brzuszna – podsumowanie

• Migrena brzuszna jest zespołem chorobowym ze spektrum migreny.
• Zazwyczaj ma początek w dzieciństwie, ale może występować przez całe życie.
• Charakteryzuje się napadami silnego bólu brzucha z objawami takimi jak:

        –  brak apetytu, nudności, wymioty,
        –  zblednięcie lub zaczerwienienie twarzy, cienie pod oczami,
        –  nadwrażliwość na światło i hałas.

• U większości osób cierpiących na migrenę brzuszną pojawiają się też inne napady migrenowe.
• Czynniki wywołujące migrenę brzuszną są podobne do tych, które wywołują zwykłą migrenę.
• Napad migreny brzusznej mogą poprzedzać objawy przepowiadające (takie jak: zmiana nastroju, brak apetytu czy nadwrażliwość na światło) oraz aura migrenowa
• Ulgę w napadzie migreny brzusznej przynosi odpoczynek w ciemnym i cichym pomieszczeniu, sen i leczenie przeciwbólowe.
• W razie częstych i uciążliwych napadów migreny brzusznej wskazane jest wprowadzenie leczenia profilaktycznego migreny.

Dr n. med. Ewa Czapińska-Ciepiela

Źródła naukowe:

[1] Angus-Leppan H, Saatci D, Sutcliffe A et al. Abdominal migraine. BMJ. 2018; 360: k179.

[2] Lagman-Bartolome AM, Lay C. Pediatric migraine variants: a review of epidemiology, diagnosis, treatment, and outcome. Curr Neurol Neurosci Rep. 2015; 15: 34.

[3] Napthali K, Koloski N, Talley NJ. Abdominal migraine. Cephalalgia. 2016; 36: 980-6.

[4] Straube A, Andreou A. Primary headaches during lifespan. J Headache Pain. 2019; 20: 35.

[5] Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS) The International Classification of Headache Disorders, 3^rd ed. Cephalalgia. 2018; 38: 1-211.

[6] Azmy DJ, Qualia CM. Review of Abdominal Migraine in Children. Gastroenterology & Hepatology. 2020; 16: 632-8.

[7] Brams WA. Abdominal migraine. JAMA. 1922; 78: 26.

[8] Irwin S, Barmherzig R, Gelfand A. Recurrent Gastrointestinal Disturbance: Abdominal Migraine and Cyclic Vomiting Syndrome. Curr Neurol Neurosci Rep. 2017; 17: 21.

[9] Edvinsson L. The Trigeminovascular Pathway: Role of CGRP and CGRP Receptors in Migraine. Headache. 2017; 57(suppl 2): 47-55.

[10] Arzani M, Jahromi SR, Ghorbani Z et al. Gut-brain Axis and migraine headache: a comprehensive review. J Headache Pain. 2020; 21: 15.