Migrena z aurą – fakty i mity

Jeśli kiedykolwiek przydarzyła Ci się aura migrenowa, na pewno przekopałaś(-eś) już internet wzdłuż i wszerz, żeby dowiedzieć się, na czym polega to neurologiczne zjawisko i jaka jest jego przyczyna. Wokół migreny z aurą narosło jednak wiele mitów, które niekiedy ciężko jest oddzielić od faktów na temat tej choroby. Dlatego poniżej przedstawiłam odpowiedzi na pytania najczęściej zadawane przez moich pacjentów.

Jeśli dopiero zaczynasz szukać informacji na ten temat, zajrzyj najpierw do artykułu „Co to jest aura migrenowa?”.

FAKT 1: Migrena z aurą ma związek ze zmianami hormonalnymi

Pierwsze objawy aury migrenowej najczęściej pojawiają się w sytuacji, gdy zmienia się gospodarka hormonalna organizmu, a w szczególności wzrasta poziom estrogenów we krwi.

Najczęściej zdarza się to:

• u dziewczynek w okresie dojrzewania, tuż przed pierwszą miesiączką,
• u kobiet w ciąży,
• w czasie zażywania hormonalnej antykoncepcji, która zawiera estrogen i gestagen . UWAGA! Jeśli tak się dzieje, jest to wskazanie do odstawienia tego rodzaju antykoncepcji.

Z kolei u mężczyzn pierwsze objawy aury migrenowej zazwyczaj nie mają związku ze zmianami stężeń hormonów w ich organizmie.

FAKT 2: Migrena z aurą zwiększa ryzyko udaru mózgu

Osoby, które chorują na migrenę z aurą, mają 2 razy większe ryzyko wystąpienia chorób naczyniowych, takich jak niedokrwienny udar mózgu, niż osoby zdrowe.

Ta zależność spowodowana jest tendencją genetyczną. Prawdopodobnie naczynia krwionośne u osób, u których występuje aura migrenowa, mają nieco inne właściwości, co skutkuje zwiększonym ryzykiem występowania zatorów i zakrzepów.

Nie jesteśmy w stanie zmodyfikować genetycznego ryzyka chorób naczyniowych. Jest jednak kilka innych czynników, o które możesz dbać, a które mają wpływ na zdrowie Twoich tętnic. Są to:

• uregulowane ciśnienie tętnicze,
• prawidłowy poziom glukozy i cholesterolu we krwi,
• regularny wysiłek fizyczny – ten dodatkowo ma też dobroczynny wpływ na przebieg migreny, o czym możesz poczytać w artykule „Migrena i wysiłek fizyczny”.

FAKT 3: Przy migrenie z aurą nie można stosować tabletek antykoncepcyjnych z estrogenem

U kobiet, które chorują na migrenę z aurą, stosowanie tabletek antykoncepcyjnych (estrogenowo-gestagenowych) jest przeciwwskazane.

Tak jak wspomniałam wyżej, migrena z aurą zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu w ciągu całego życia. Dlatego jeśli masz migrenę z aurą, szczególnie niewskazane jest u Ciebie:

• stosowane doustnej antykoncepcji estrogenowo-gestagenowej,
• palenie papierosów.

Badania wykazały, że jeśli kobieta, która choruje na migrenę z aurą, jednocześnie pali papierosy i stosuje tabletki antykoncepcyjne zawierające estrogen, to ryzyko udaru mózgu będzie u niej podwyższone aż 34-krotnie!

Istnieją jednak inne rodzaje antykoncepcji, które będą dla Ciebie bezpieczne. Są to:

• wkładka wewnątrzmaciczna,
• metody barierowe,
• gestagenowa antykoncepcja hormonalna w postaci tabletek, iniekcji i plastrów.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, przeczytaj artykuł „Migrena i antykoncepcja”.

MIT 1: Migrena z aurą zawsze wygląda tak samo

Aura migrenowa może przybierać różne postaci. Co więcej, nawet ta sama osoba w ciągu życia może doświadczać różnych rodzajów aury migrenowej.

Najczęstsza i najbardziej typowa jest aura wzrokowa (mroczki i błyski w polu widzenia), zaraz potem aura czuciowa (drętwienie, mrowienie kończyn, twarzy i języka) i aura afatyczna (problemy z mówieniem, rozumieniem, czytaniem lub pisaniem).

U osoby, u której występuje migrena z aurą, może występować również migrena bez aury i izolowana aura migrenowa, bez bólu głowy.

MIT 2: Aura migrenowa trwa maksymalnie godzinę

Aura migrenowa może trwać dłużej niż godzinę, zwłaszcza jeśli składa się z kilku różnych symptomów. Co to znaczy?

Jeśli doświadczasz tylko jednego rodzaju aury – masz np. aurę wzrokową – to zaburzenia wzroku faktycznie zazwyczaj kończą się w ciągu godziny.

Jeśli jednak występuje u Ciebie więcej niż jeden symptom aury (przykładowo: aura wzrokowa, czuciowa i afatyczna), to każdy z tych objawów może trwać godzinę, a więc aura może u Ciebie trwać nawet 3 godziny.

MIT 3: W migrenie z aurą nie można stosować tryptanów

Tryptany mogą być bezpiecznie stosowane w przerywaniu napadów migreny poprzedzonych aurą.

Co ważne, tryptany trzeba zastosować dopiero wtedy, kiedy zakończy się aura migrenowa i rozpocznie się migrenowy ból głowy, ponieważ mają szansę zadziałać jedynie na tym etapie. Wcześniejsze użycie tryptanów, na etapie aury migrenowej, nie jest też całkowicie bezpieczne. Tryptany mogą wykazywać minimalny efekt kurczący naczynia mózgowe, co w połączeniu za spadkiem przepływu krwi przez mózg, który występuje w trakcie aury migrenowej, może stwarzać ryzyko wystąpienia udaru mózgu.

Jeśli chciałabyś/chciałbyś dowiedzieć się więcej na temat tryptanów, możesz o tej grupie leków przeczytać w artykule: „Tryptany w leczeniu migreny„

W przypadku gdy objawy Twojej aury migrenowej „nakładają się” na ból głowy, czyli w czasie migreny występują nadal objawy aury, być może bezpieczniejszym rozwiązaniem w przerywaniu bólu głowy będą dla Ciebie leki nowej generacji – gepanty.

Sytuację, w której w trakcie migrenowego bólu głowy nadal występują objawy aury migrenowej, takie jak na przykład zaburzenia widzenia, drętwienie ciała lub niemożność wypowiadania słów, nazywamy „migreną skojarzoną”.

PYTANIE: Kiedy z aurą migrenową należy zgłosić się do lekarza?

Pojawienie się aury migrenowej najczęściej wymaga wizyty u lekarza neurologa, który postawi odpowiednią diagnozę na podstawie przebiegu objawów; czasem mogą być też potrzebne dodatkowe badania.

Jeśli na tym etapie Twoja aura występuje sporadycznie, maksymalnie kilka razy w roku i trwa mniej niż godzinę, sensowne będzie dobranie leczenia przerywającego migrenowy ból głowy, który rozpoczyna się po aurze.

Jeśli jednak z czasem zauważysz, że:

• Twoje napady migreny z aurą lub samej aury stają się coraz częstsze
• lub trwają dłużej niż godzinę,
• albo że aura występuje kilkukrotnie w trakcie tego samego napadu migreny,

konieczne będzie też wdrożenie innego leczenia, które nazywamy leczeniem profilaktycznym, czyli zapobiegającym migrenie.

Aura migrenowa występująca z dużą częstotliwością może być przyczyną trwałych ubytków neurologicznych w rejonach, w których się pojawia, podobnie jak udar mózgu. Mogą to być na przykład ubytki pola widzenia, zaburzenia czucia czy nawet „dziury w pamięci”.

Dzieje się tak dlatego, że w trakcie aury migrenowej dochodzi do zmniejszenia przepływu krwi przez rejony mózgu, z których pochodzą objawy aury. Im częściej dochodzi do takiej sytuacji, tym większe jest ryzyko, że objawy zostawią po sobie ślad.

Dr n. med. Ewa Czapińska-Ciepiela

Ostatnia aktualizacja: 22.06.2023

Piśmiennictwo:

[1] Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS) The International Classification of Headache Disorders, 3rd edition. Cephalalgia 2018.
[2] Sacco S, Ricci S, Carolei A. Migraine and vascular diseases: a review of the evidence and potential implications for management. Cephalalgia 2012.
[3] Sacco S, Merki-Feld GS, Ægidius KL, et al. Hormonal contraceptives and risk of ischemic stroke in women with migraine: a consensus statement from the European Headache Federation (EHF) and the European Society of Contraception and Reproductive Health (ESC). J Headache Pain 2017.
[4] Viana M, Tronvik EA, Do TP, Zecca C, Hougaard A. Clinical features of visual migraine aura: a systematic review. J Headache Pain. 2019
[5] Waliszewska-Prosół M. Tryptany w leczeniu migreny z aurą. Migrena news 2021.
[6] Mathew PG, Klein BC. Getting to the Heart of the Matter: Migraine, Triptans, DHE, Ditans, CGRP Antibodies, First/Second-Generation Gepants, and Cardiovascular Risk. Headache. 2019