Co to jest aura migrenowa?

Niepokoją Cię mroczki lub błyski przed oczami? Zdarza się, że widzisz obraz tylko w połowie, z prawej lub lewej strony? Drętwieje Ci ręka, policzek i język? Masz trudności w znalezieniu słów lub ich zrozumieniu? Jeśli po takich okresowych objawach zazwyczaj występuje silny ból głowy, prawdopodobnie masz aurę migrenową.

Na migrenę z aurą cierpi 1/3 osób chorujących na migrenę. Aura migrenowa to zespół objawów neurologicznych, które występują przed rozwinięciem się migrenowego bólu głowy i które go zapowiadają.

 Aura migrenowa, tak jak i sama migrena, ma podłoże genetyczne.

Dlatego kiedy aura migrenowa pojawia się pierwszy raz, dobrze jest przeprowadzić wywiad z członkami rodziny. Spróbuj dowiedzieć się, czy u mamy, babci, cioci albo kuzynki występują lub występowały w przeszłości podobne objawy.

Rodzaje aury migrenowej

Jest kilka postaci typowej aury migrenowej:

• aura wzrokowa,
• aura czuciowa,
• aura afatyczna.

Każdy rodzaj aury migrenowej może trwać od 5 do 60 minut. A jeśli występują one kolejno po sobie, sumaryczny czas trwania aury może wydłużyć się nawet do 180 minut.

Najczęściej, bo aż u 90% osób cierpiących na migrenę z aurą, występuje aura wzrokowa.

Aura wzrokowa

Aura wzrokowa może ujawnić się jako:

• migoczący zygzak, figury geometryczne lub małe świecące punkciki, które przemieszczają się w polu widzenia od środka oka na zewnątrz,
• mroczek, który obejmuje coraz większy obszar widzenia i przechodzi w niedowidzenie połowy obrazu (czyli np. prawe i lewe oko widzi tylko to, co z prawej strony)
• wrażenie falowania obrazu, nieostre widzenie, całkowita utrata wzroku.

Większość osób, u których pierwszy raz wystąpiła aura wzrokowa, zgłasza się do okulisty. Nic dziwnego, wydaje się przecież, że za wszystko, co widzimy, odpowiadają nasze oczy . W tym wypadku jednak za zaburzenia widzenia „winę” ponosi nasz mózg.

U podłoża aury migrenowej leży zjawisko tak zwanej „rozszerzającej się depresji korowej”, czyli fali bioelektrycznej, która przechodzi przez korę mózgową. Ma ona swoją własną dynamikę i rozwija się w określonym czasie, a jednocześnie jej objawy pojawiają się przed naszymi oczami.

Aura czuciowa

Druga pod względem częstości występowania jest aura czuciowa. Przejawia się ona jako uczucie drętwienia lub mrowienia.

Ten rodzaj aury również ma swoją sekwencję i dynamikę: mrowienie zazwyczaj stopniowo obejmuje rękę, twarz i język po jednej stronie.

Aura czuciowa może występować jako jedyna postać aury migrenowej u danej osoby lub też następuje po objawach aury wzrokowej.

Aura afatyczna

Aura afatyczna to niemożność wypowiedzenia słów, rozumienia mowy, czytania, liczenia czy pisania. Trochę tak, jakbyś chciał(a) mówić w obcym języku, ale nie możesz w głowie znaleźć odpowiednich słów lub je przekręcasz.

Są to objawy, które zwykle powodują znaczny niepokój u chorego.

„Chciałem zadzwonić po pomoc, ale nie potrafiłem wcisnąć numeru”, „Nagle okazało się, że nie umiem napisać SMS-a” – to najczęstsze skargi przestraszonych pacjentów.

Nazwa tego rodzaju aury pochodzi od afazji, czyli utraty zdolności mówienia i rozumienia.

Aura afatyczna zazwyczaj pojawia się jako trzecia w kolei, tuż po wystąpieniu aury wzrokowej, a potem czuciowej.

Diagnostyka aury migrenowej

Typowa aura migrenowa zazwyczaj nie wymaga zaawansowanej diagnostyki.

Jeśli jednak objawy aury migrenowej wystąpią po raz pierwszy, mogą wzbudzić strach chorego i czujność lekarzy. Dzieje się tak, ponieważ objawy aury migrenowej mogą przypominać symptomy przemijającego niedokrwienia mózgu, a nawet udaru.

Dlatego jeśli osoba cierpiąca na migrenę z aurą zostanie przyjęta do szpitala, to zazwyczaj przebywa w nim do czasu, aż objawy migreny całkowicie ustąpią.

W trakcie hospitalizacji najczęściej wykonuje się badania takie jak: tomografia komputerowa mózgu (TK) albo rezonans magnetyczny mózgu (MRI), echo serca, badanie holter EKG, USG Doppler tętnic domózgowych z badaniem przepływu w naczyniach.

Jeśli jednak objawy powtarzają się wielokrotnie w ciągu życia chorego i za każdym razem następuje po nich migrenowy ból głowy, a dodatkowo okazuje się, że członkowie rodziny pacjenta również cierpieli na podobne objawy, nabieramy pewności, że przyczyną dolegliwości jest migrena.

Nietypowe aury migrenowe

Istnieją też inne rodzaje aury migrenowej, występujące znacznie rzadziej niż opisane powyżej aury „klasyczne”. Do nietypowych aur migrenowych należą: aura z pnia mózgu, aura porażenna i aura siatkówkowa.

Każda z odmian nietypowej aury zazwyczaj występuje samodzielnie, czyli nie poprzedza jej aura wzrokowa, czuciowa lub afatyczna.

Aura z objawami z pnia mózgu

Symptomy aury z pnia mózgu to między innymi:

• podwójne widzenie,
• zawroty głowy,
• szum uszny,
• dyzartria, czyli niewyraźna, „bełkotliwa” mowa,
• ataksja, czyli brak koordynacji ruchów,
• utrata świadomości.

Aura porażenna

Ten rodzaj aury jest przyczyną niedowładu lub porażenia połowiczego, a więc najczęściej okresowego osłabienia kończyn (ręki i nogi) po tej samej stronie.

Występuje rodzinnie, zatem z dużą dozą prawdopodobieństwa przemijające niedowłady występują też u innych członków rodziny.

Aura siatkówkowa

Aura siatkówkowa charakteryzuje się zaburzeniami widzenia przez jedno oko – inaczej niż w typowej aurze wzrokowej, w której niedowidzenie dotyczy połowy obrazu, ale widzianego obojgiem oczu.

Nietypowa aura migrenowa wymaga diagnostyki i wykluczenia wtórnej przyczyny objawów neurologicznych, na przykład padaczki, guza mózgu lub zaburzeń krążenia mózgowego.

Dodatkowe informacje

Zainteresował Cię ten temat? Przeczytaj już wkrótce artykuł: „Migrena z aurą – fakty i mity”.

Znajdziesz w nim odpowiedzi między innymi na pytania:

• Czy migrena z aurą zwiększa ryzyko udaru mózgu?
• Jak hormony wpływają na aurę migrenową?
• Jak można leczyć migrenę z aurą i kiedy trzeba rozpocząć leczenie?
• Jakie leki możesz stosować, jeśli masz migrenę z aurą, a jakie nie będą dla Ciebie bezpieczne?

Migrena z aurą – podsumowanie

Jeśli ból migrenowy poprzedzają u Ciebie typowe objawy neurologiczne, prawdopodobnie cierpisz na migrenę z aurą. Najczęstsze rodzaje aury migrenowej to:

• aura wzrokowa – zygzaki, mroczki, błyski przesuwające się w polu widzenia,
• aura czuciowa – drętwienie lub mrowienie przesuwające się po jednej stronie ciała od ręki do języka,
• aura afatyczna – trudności z wypowiedzeniem i rozumieniem słów, czytaniem i pisaniem.

Pojawienie się aury migrenowej najczęściej wymaga wizyty u lekarza neurologa, który postawi odpowiednią diagnozę na podstawie przebiegu objawów; czasem mogą być też potrzebne dodatkowe badania.

Niekiedy konieczne jest też wdrożenie leczenia – o tym, kiedy i u kogo, dowiesz się z artykułu „Migrena z aurą – fakty i mity”.

Dr n. med. Ewa-Czapińska-Ciepiela

Ostatnia aktualizacja: 09.01.2023

Piśmiennictwo:

[1] Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS) The International Classification of Headache Disorders, 3rd edition. Cephalalgia 2018.

[2] Sacco S, Ricci S, Carolei A. Migraine and vascular diseases: a review of the evidence and potential implications for management. Cephalalgia 2012.

[3] Sacco S, Merki-Feld GS, Ægidius KL, et al. Hormonal contraceptives and risk of ischemic stroke in women with migraine: a consensus statement from the European Headache Federation (EHF) and the European Society of Contraception and Reproductive Health (ESC). J Headache Pain 2017.

[4] Viana M, Tronvik EA, Do TP, Zecca C, Hougaard A. Clinical features of visual migraine aura: a systematic review. J Headache Pain. 2019